Next.js'in Ötesinde: 2025'te Full-Stack JavaScript Çerçevelerinin Durumu

Modern Full-Stack JavaScript Çerçevelerine Kapsamlı Bir Bakış

Next.js'in Ötesinde: 2025'te Full-Stack JavaScript Çerçevelerinin Durumu

Next.js uzun süre iyi iş çıkardı. Aslında, hala çalışıyor. Muhtemelen portföy sitenizi, şirketinizin pazarlama sayfasını ve en az üç iç aracınızı güçlendiriyor; hatta onların dağıtıldığını unuttunuz. Ancak web geliştirme ekosisteminin sürekli değişen doğasında, en sevilen çerçeveler bile zamanla rekabetle ve yeni alternatiflerle karşılaşıyor.

2025 yılı. JavaScript veya TypeScript ve Node.js ile backend tarafında full-stack bir şeyler inşa ediyorsunuz. İhtiyacınız olduğunda sunucu tarafı render (SSR), anlamlı olduğunda statik üretim (SSG), hızlı dağıtımlar, ölçeklenebilir performans ve geliştirme deneyimi arıyorsunuz—işlerin sizi boşluğa bağırmaya itmediği bir deneyim.

Next.js uzun süredir varsayılan seçim oldu, ancak güçlü görüşleri ve cazip özellikleriyle başka çerçeveler de sahneye çıktı. Şimdi durumun nerede olduğunu, ana oyuncuların nasıl karşılaştırıldığını ve aralarında Next.js'in yerini alma potansiyelinde ya da belirli proje tipleri için daha iyi seçenekler olup olmadığını inceleyelim.

Next.js: Özellik Dolu, Ama Bedeli Var

Next.js uzun zamandır React tabanlı full-stack geliştirme için tercih edilen çerçeve olmuştur. Sunucu tarafı render, statik üretim, artımlı geçerlilik süresi, edge fonksiyonları, API yolları ve şimdi React Server Components ile akış gibi her şeyi vaat ediyor. Adeta çakı gibi—hemen hemen her şeyi yapabilir.

Ama bazen, çakıyla ekmek kesmek çok da rahat olmaz.

Popülerliğine rağmen, Next.js kullanımı özellikle Vercel ekosisteminin dışındaki takımlar veya basitlik, sürdürülebilirlik ya da kendi barındırmasını tercih edenler için giderek zorlaşmaya başladı.

Öncelikle, Next.js'i geleneksel kurumsal dağıtım hattında kendi sunucusunda barındırmak zor. Çerçeve, "bir kere derle her yerde dağıt" desenine pek uymaz. Çıktıyı ortam değişkenlerine ve çalışma zamanı ayarlarına sıkı sıkıya bağladığı için genellikle ortam başına ayrı derlemeler yapmak gerekir—bu, üretim ve test ortamları arasında rahatça geçiş yapmaya alışkın olanlar için can sıkıcı bir sınırlama.

Middleware (orta katman) konusu da öyle. Middleware, bazı Web API’lerini ve kısıtlı Node.js altkümesini destekleyen garip bir hibrit çalışma zamanında çalışır. Bu garip ara durum, daha çok Vercel'in altyapısına uyacak şekilde hazırlanmış dahili bir araç gibi hissediliyor, genel kullanıma pek uygun değil. Aslında, Next.js’in pek çok yönü giderek Vercel’in barındırma modeline göre şekilleniyor—bu platform için tam entegreyseniz harika, ama değilseniz daha az kullanışlı.

Geliştirici deneyimi açısından pek de iç açıcı değil. Belgelendirme dağınık, tutarsız ve yeni başlayanların içselleştirmesi gereken "eski mi yeni mi" kararlarıyla dolu. App Router mı? Pages Router mı? getServerSideProps mi yoksa fetch kullanan server component mi? use client yönergesi ne zaman kullanılır? Önbellekleme nasıl işliyor?

Cevap genellikle "duruma bağlı" ve ardından saatler süren belge okuma maratonu.

Bütün bunlar, aşırı mühendislik yapılmış ve gereksiz yere karmaşık hissi veren bir çerçeve yaratıyor. Yeni başlayanlar için öğrenme eğrisi dik. Sadece React öğrenmiyorsunuz—Next.js’in yönlendirme modeli, render modları, özel önbellekleme mantığı, dağıtım incelikleri ve middleware çalışma zamanı gibi pek çok kendi API yüzeyiyle de uğraşıyorsunuz. Henüz işlev yapan bir düğme bile yayınlamadan önce aşırı yük.

Buna karşılık React Router (çerçeve modu), platforma dayalı hissettiren ferahlatıcı bir basitlik sunuyor. Web standartlarına bağlı kalıyor, daha küçük ve anlaşılır bir API yüzeyi var. İstemci ve sunucuda aynı zihinsel modelle çalışıyor ve kritik olarak, her şeyi yapmaya çalışmıyor—sadece iyi yapılandırılmış, hızlı, sunucu farkında React uygulamaları oluşturmak için gerekenleri sunuyor, sürpriz davranışlar veya gizli sihirli katmanlar olmadan.

Özetle, Next.js hala benimsenmede lider olsa da artık açık ara tek seçenek değil. Güçlü bir çerçeve, evet—ama aynı zamanda karmaşık ve giderek daha fazla fikir sahibi bir çerçeve. Vercel’e konuşlanmayı düşünmüyorsanız veya açıklık ve taşınabilirlik sizin için öncelikse başka yerlere bakmak isteyebilirsiniz.

React Router (Çerçeve Modu): Remix'in Yeniden Yorumu

Remix'i hatırlıyor musunuz? Web standartlarını benimseyen, form işleme deneyimini tekrar keyifli hale getiren ve useEffect kullanımını kötü bir rüya gibi hissettiren zeki React çerçevesi? Şimdi React Router’ın bir parçası—evet, muhtemelen 2017’den beri kullandığınız aynı React Router.

React Router’ın bu yeni çerçeve modu, Remix’in tüm güzelliklerini ana router API’sine doğrudan getiriyor. İç içe yönlendirme, rota özelinde veri yükleyiciler ve ilerleyici iyileştirmeyi benimseyen bir model sunuyor.

İstemci tarafı fetch çağrılarını ve useEffect cimnastiğini yapmak yerine, rotanızda bir loader fonksiyonu tanımlıyorsunuz. Bu sunucuda çalışıyor, veriyi çekiyor ve bileşeninizi dolduruyor. Form göndermek mi? Gerçek <form> elementini kullanın. Tarayıcı bunu nasıl işleyeceğini biliyor. JavaScript kapalıysa uygulamanız bozulmaz—sadece çalışır. Hayal edin.

React Router’ın çerçeve modu varsayılan olarak statik site üretimiyle gelmez, ama akıllı önbellekleme destekler ve neredeyse her yerde çalışabilir—Node.js, Deno, edge runtime’lar. Taşınabilir, hızlı ve platforma yakın olmak üzere tasarlandı.

Etkileşime dayalı dinamik uygulamalar, akış, iç içe düzenler ve geleneksel HTML-öncelikli yaklaşımın faydalı olduğu projeler için React Router (çerçeve modu) tam ihtiyacınız olan şey olabilir.

Resmi site: reactrouter.com

SvelteKit: Daha Az JavaScript, Daha Fazla Keyif

SvelteKit ne React kullanıyor ne de Vue. Bunun yerine Svelte kullanıyor; bu, bileşenlerinizi çalışma zamanı yükü olmadan yüksek optimize edilmiş JavaScript’e derliyor. Bu da daha hızlı uygulamalar, daha küçük paketler ve performans sorunlarını çözmek için daha az çaba anlamına geliyor.

SvelteKit’te yönlendirme dosya bazlı ve esnek. Sayfaları önceden render edebilir, sunucuda render yapabilir veya gerektiğinde istemciye bırakabilirsiniz. Veri, sunucuda çalışan load fonksiyonuyla yüklenir ve form gönderimleri temiz ve sezgisel hissettiren actions ile yönetilir.

Adaptör sistemi sayesinde SvelteKit hemen her yere dağıtılabilir—geleneksel bir Node sunucusundan serverless platformlara ve edge runtime’lara kadar. Hızlı derlemeler için Vite ile entegre olur ve pek çok kişi için ferahlatıcı derecede basit bir geliştirme deneyimi sunar.

Tabii ki her şey yolunda değil. Ekosistem React kadar büyük değil. Kendi bileşenlerinizi yazmanız gerekebilir ve Svelte konusunda deneyimli geliştiriciler bulmak biraz zor. Ama performans ve sadelik en önemli önceliğinizse SvelteKit ile zor rekabet edilmez.

Resmi site: svelte.dev

Nuxt 3: Vue’nun Karşılığı

Nuxt, Vue için Next gibidir. En son sürüm Nuxt 3, Vue 3’ün Composition API’sini full-stack geliştirmeye tam entegre ediyor. SSR, SSG ve aradaki her şeyi destekler, Nitro adında yeni bir motor güçlendirir.

Dosya bazlı yönlendirme, yerleşik veri çekme, sunucu tarafı API rotaları ve etkileyici bir modül ekosistemi ile Nuxt, Vue uygulamalarını kullanıma hazır hale getirir. Kimlik doğrulama, analiz veya CMS mi istiyorsunuz? Muhtemelen Nuxt modülü vardır.

Nuxt, dağıtım esnekliğine de sahip. Node üzerinde, serverless platformlarda ve Nitro sayesinde edge’de çalışabilir. Vue'yu seviyorsanız ve iyi varsayılanlara, harika belgelenmiş, üretime hazır full-stack bir çerçeve istiyorsanız Nuxt doğru tercih.

Dezavantajı? Vue’nun ekosistemi olgun olsa da React kadar büyük değil ve endüstri genel olarak React öncelikli eğilimde. Ancak Vue dünyasında Nuxt tartışmasız lider.

Resmi site: nuxt.com

NestJS: Swagger ile Backend (Kelimenin Tam Anlamıyla)

NestJS bir UI çerçevesi değil ama göz ardı edilemeyecek kadar popüler. Node.js üzerinde API’ler ve servisler geliştirmek için yapılandırılmış, TypeScript öncelikli bir yöntem sunuyor. Backend için Angular gibi düşünün—decoratorlar, bağımlılık enjeksiyonu, modüller ve daha fazlası.

Uygulamanızın backend ihtiyaçları Next.js API rotalarının rahatlıkla halledebileceğinden daha karmaşıksa harika. WebSockets mi? Arka plan işleri mi? Karmaşık GraphQL API mi? Nest bunları sunuyor.

Yine de kendi başına full-stack bir çözüm değil. Next, Nuxt veya SvelteKit gibi bir ön yüz çerçevesi ile eşleştirmeniz gerekiyor. Herkes için değil ama ciddi sunucu tarafı işler yapıyorsanız göz önünde bulundurmaya değer.

Resmi site: nestjs.com

Vahşi Kartlar

Bahsedilmeyi hak eden diğer birkaç çerçeve:

  • RedwoodJS: Ön yüzde React, ortada GraphQL, arkada Prisma kullanan full-stack bir çerçeve. Çok fikir sahibi. Startuplar için harika. Resmi site: redwoodjs.com

  • Blitz.js: Başlangıçta Next.js üzerine kuruldu, Blitz API gereksinimini ortadan kaldırmayı, ön yüzün sunucu fonksiyonlarını doğrudan çağırmasını sağlamayı hedefledi. Rails gibi, ama TypeScript ile. Resmi site: blitzjs.com

  • Astro: Varsayılan olarak sayfaları statik HTML olarak render eden ve sadece etkileşimli kısımları hidrate eden içerik odaklı bir çerçeve. Bloglar, dokümantasyon ve pazarlama siteleri için ideal. Uygulamalar için daha az. Resmi site: astro.build

Peki, “Next” Next.js Hangisi?

İşte asıl soru bu, değil mi?

Next.js hâlâ benimsenme, özellikler ve ekosistem açısından lider. Gitmiyor. Ama geliştiriciler ihtiyaçlarına göre alternatiflere yöneliyor:

  • Next.js’den daha basit ve standartlara daha bağlı bir şey istiyorsanız: React Router (çerçeve modu)’na bakın.

  • Daha küçük paketler ve yıldırım hızında performans istiyorsanız: SvelteKit’i deneyin.

  • Vue’nun geliştirici ergonomisini tercih ediyorsanız: Nuxt 3 sizin seçeneğiniz.

  • Yapılandırılmış backend mantığına ihtiyacınız varsa: NestJS işinizi görür.

Next.js’in tek bir “halefi” olmayabilir. Bunun yerine gördüğümüz, ihtiyaçlara göre çeşitlenen çerçeveler—her biri belirli gereksinimleri, tek boyutlu çözümlerden daha iyi karşılıyor.

Buradaki gerçek kazanan sizsiniz. Çünkü bugün full-stack uygulamalar JavaScript ve TypeScript ile hiç olmadığı kadar çok seçenekle ve daha iyi belgelerle inşa edilebiliyor.

Son Düşünce:
Modern web yığını en iyi çerçeveyi seçmekle ilgili değil. Doğru olanı seçmekle ilgili. Ve bazen doğru olan, bir sonraki çerçeve çıkmadan önce projenizi gerçekten bitirebileceğiniz olandır.

Categories